Từ xưa, người nông dân đã coi “nhất mẫu trạch bằng bách mẫu điền” - một mẫu vườn bằng trăm mẫu ruộng để khẳng định vai trò của kinh tế vườn.

       Trong những năm gần đây, kinh tế vườn đã chiếm một vị trí quan trọng trong nông nghiệp, nếu so với trồng lúa, trồng hoa màu... thì kinh tế vườn có những bước phát triển vượt trội về mặt kỹ thuật sản xuất và hiệu quả kinh tế, gắn liền với nền nông nghiệp hiện đại. Từ thói quen, tập tục sản xuất manh mún, nhỏ lẻ theo lối tự cung tự cấp, người nông dân đã dần đưa sản phẩm của mình tới những thị trường lớn hơn theo hình thức liên doanh, liên kết chuỗi giá trị sản phẩm. Phát triển kinh tế vườn có vai trò quan trọng trong việc sử dụng hiệu quả đất đai, lao động, tài nguyên sẵn có và góp phần nâng cao thu nhập cho các hộ gia đình.

       Thực hiện Nghị quyết 03 NQ/ HU ngày 30/3/2016 của Huyện ủy, trong hai năm toàn huyện đã thực hiện cải tạo được hơn 280 ha diện tích vườn tạp, đạt 107,7%, trong đó: Diện tích trồng cây ăn quả: 239,7 ha; Diện tích trồng các loại rau, đậu trên 40,3 ha, gồm các loại cây rau như rau đay, mồng tơi, rau dền, rau muống, các loại rau cải, các loại đậu... Đặc biệt trong cải tạo vườn tạp với xây dựng nông thôn mới, cụ thể: Đào hố rác và các công trình xử lý rác thải tại các hộ gia đình trong thời gian qua được quan tâm, toàn huyện đã làm được trên 3.500 hố rác; Chỉnh trang nhà cửa toàn huyện đã chỉnh trang được trên 2.000 nhà theo hình thức sửa chữa lại mái, nền, tường đảm bảo đủ tiêu chuẩn của bộ xây dựng, cùng với việc trồng cây ăn quả, trồng rau thì việc rào dậu vườn tược là hết sức cần thiết, vừa để bảo vệ vườn cây, vừa để cải thiện cảnh quan xóm làng, toàn huyện đã sửa sang, làm mới được hơn 3.600 hàng rào.

       Từ thực tế đó, sau hơn 2 năm triển khai trên địa bàn toàn huyện Như Xuân đã huy động được hơn 17.000 lượt người tham gia lao động trực tiếp tại địa phương để rào dậu vườn tược, chỉnh trang nhà cửa, phá bỏ cây trồng kém hiệu quả, đào hố rác, trồng mới cây ăn quả..., trong đó, cán bộ các phòng ban ngành cấp huyện, đơn vị sự nghiệp trực thuộc UBND huyện là trên 1.800 lượt người, các tổ chức cấp huyện là trên 600 lượt người, cán bộ và nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn huyện là trên 14.600 lượt người... Đặc biệt điểm mới trong cải tạo vườn tạp đem lại hiệu quả thiết thực là ngay từ đầu năm năm 2017, các Ban xây dựng đảng cùng với UBND huyện đã phát động phong trào thứ năm hàng tuần cán bộ các phòng ban cấp huyện, đơn vị sự nghiệp thuộc UBND huyện; MTTQ và các đoàn thể; cán bộ các xã, thị trấn xuống tận hộ dân hướng dẫn, giúp đỡ nhân dân cải tạo vườn tạp, từ đó việc cải tạo vườn tạp đã trở thành phong trào rộng khắp trên địa bàn toàn huyện

       Tuy nhiên, so với tổng diện tích đất vườn thì diện tích vườn tạp khai thác chưa có hiệu quả đang ở mức cao). Nhìn chung trên địa bàn huyện hầu như vườn hộ chưa được quy hoạch, thiết kế, bố trí một cách khoa học các công trình vệ sinh, hệ thống chuồng trại, hệ thống thoát nước thải; phần lớn các cây trồng trong vườn hỗn tạp; hàng rào thường được trồng bằng tre hoặc cây bụi làm thoái hóa đất, chiếm diện tích, giá trị kinh tế không cao; người dân chưa chú trong áp dụng khoa học kỹ thuật thâm canh tăng năng suất, một số hộ dân còn có tính trông chờ ỷ lại, Ban chỉ đạo của các xã còn nhiều hạn chế, lúng túng trong công tác điều hành, chỉ đạo...

       Để phát huy hơn nữa vai trò kinh tế vườn - một tiềm năng lợi thế lớn của huyện nhà, với phương châm “tấc đất, tấc vàng”, phong trào cải tạo vườn gắn với xây dựng nông thôn mới thực sự là một phong trào lớn và cấp bách, mang tính lâu dài đòi hỏi có sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, quyết liệt của cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể; sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và nhân dân với các giải pháp đồng bộ.

       Trước hết, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho nhân dân hiểu về tầm quan trọng và vai trò của kinh tế vườn; đặc biệt là phổ biến các kiến thức làm vườn đến từng hộ dân.

       Thứ hai, các hộ gia đình cần tiến hành quy hoạch, bố trí lại vườn hợp lý, khoa học về cây, con, hàng rào, công trình vệ sinh, chuồng trại...nhưng phải phù hợp với quy hoạch tổng thể của vùng, xã, điều kiện thổ nhưỡng của địa bàn.

       Thứ ba, tăng cường ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, giống cây, con cho năng suất, chất lượng cao, mang tính hàng hóa…nhưng đảm bảo về môi trường, sạch, an toàn vệ sinh thực phẩm…

       Thứ tư, các phòng, ban chuyên môn, Hội làm vườn các cấp có các giải pháp tích cực để kết nối, giới thiệu và quảng bá sản phẩm, đăng ký thương hiệu, tìm kiếm thị trường tiêu thụ các sản phẩm để người dân yên tâm sản xuất.

       Thứ năm, trên cơ sở các chính sách của tỉnh, huyện các địa phương căn cứ tình hình thực tiễn lồng ghép các chính sách, các nguồn lực tạo động lực, tiếp sức cho nhân dân phát triển kinh tế vườn.

       Từ đó đẩy mạnh khẩu hiệu: “Cải tạo vườn tạp là giảm nghèo gần nhất”, “Toàn dân chung tay cải tạo vườn tạp”; xuất phát từ nhận thức của mỗi người dân, mỗi hộ gia đình. Tin tưởng rằng với sự tập trung cao của cấp ủy chính quyền các cấp, sự vào cuộc hưởng ứng của người dân, phong trào sẽ mang lại hiệu quả thiết thực, giúp người dân làm giàu trên chính mảnh đất của mình, thay đổi và nâng cao chất lượng cuộc sống của từng gia đình, góp phần xây dựng quê hương với một diện mạo mới khang trang, giàu đẹp và nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết 03 NQ/HU ngày 30/3/2016 của Huyện ủy về tiếp tục cải tạo vườn tạp gắn với phát triển cây ăn quả giai đoạn 2016- 2020 đã đề ra./.